Jeżeli Jednolity Europejski Dokument Zamówienia nie zawiera wymaganych przez zamawiającego informacji w zakresie mającym potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu (np. posiadania uprawnień do prowadzenia określonej działalności zawodowej), zamawiający powinien wezwać do uzupełnienia (poprawienia) JEDZ na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
Podkreślić należy, że JEDZ stanowi wstępne potwierdzenie, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu. „Wstępność” oświadczenia zawartego w JEDZ należy zatem rozumieć w ten sposób, że na pierwszym etapie oceny podmiotowej wykonawcy zastępuje on dokumenty, których żąda się w trybie art. 26 ust. 1 w zw. z art. 25 ust. 1 ustawy Pzp. Jeżeli wykonawca nie złoży JEDZ, jest on niekompletny, zawiera błędy lub budzi wskazane przez zamawiającego wątpliwości, zamawiający – stosownie do art. 26 ust. 3 ustawy Pzp – wzywa do jego złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu lub konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
Kiedy złożyć oświadczenia
Przepis art. 26 ust. 1 ustawy Pzp nakazuje zamawiającemu w postępowaniu o wartości równej progom unijnym lub większej dopiero przed udzieleniem zamówienia wezwanie wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia przez tego wykonawcę aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu lub brak podstaw wykluczenia. Co istotne, oświadczenia lub dokumenty żądane w tym trybie nie zastępują oświadczenia samego wykonawcy złożonego w JEDZ. Mają one potwierdzać informacje wynikające z JEDZ. Poza tym są żądane jedynie od wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, a nie od wszystkich wykonawców.
ORZECZNICTWO Warto przywołać wyrok KIO z 19 maja 2017 r., KIO 859/17, KIO 867/17, KIO 894/17. Izba wskazała w nim, że gdyby było tak, że weryfikacja spełnienia warunków udziału w postępowaniu i weryfikacja podstaw do wykluczenia odbywać miałyby się dopiero na etapie weryfikacji oświadczeń i dokumentów składanych na wezwanie zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1 ustawy Pzp, to podważałoby to istotę i sens wprowadzenia wymagań JEDZ, a jego istnienie ograniczyłoby się do obowiązku wymagania złożenia oświadczenia jedynie na poziomie bardzo ogólnym, co jednoznacznie należałoby uznać za sprzeczne z treścią art. 25a ust. 1 ustawy Pzp.
Z jaką data uzupełnić JEDZ
W zakresie daty uzupełnianego JEDZ kluczowa jest okoliczność wynikająca wprost z art. 25a ust. 1 ustawy Pzp, że oświadczenie JEDZ potwierdza wstępnie w przypadku przetargu nieograniczonego spełnianie warunku, że wykonawca nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu na dzień składania ofert. To prowadzi do konkluzji, znajdującej potwierdzenie w orzecznictwie KIO, że data sporządzenia uzupełnianego JEDZ jest wtórna w stosunku do zawartego w nim oświadczenia, które zawsze składane jest na dzień składania ofert (zob. np. wyrok KIO z 4 grudnia 2017 r., sygn. akt KIO 2413/17). Niestety w przepisach ustawy Pzp nie zostało skonkretyzowane, jak należy odczytywać datę na oświadczeniu JEDZ, a mianowicie czy jako datę potwierdzenia oświadczenia zawartego we wstępnym oświadczeniu, czy też jako datę sporządzenia dokumentu.
Obowiązujący art. 26 ust. 3 ustawy Pzp wskazuje jedynie, że dokumenty muszą zostać uzupełnione w terminie określonym przez zamawiającego, co pozwala na twierdzenie, że regulacja nie stanowi żadnej wytycznej do określenia daty w oświadczeniu JEDZ. Funkcjonuje w związku z tym stanowisko, że data zawarta w oświadczeniu nie stanowi żadnej determinanty, która miałaby wpływ na złożone przez wykonawcę oświadczenia zawarte w JEDZ.
Jaką datę wpisać na oświadczeniu
W orzecznictwie KIO podkreśla się, że nie sposób wymagać od wykonawcy, który jest wezwany do uzupełnienia JEDZ, aby posiadał w przysłowiowej szufladzie przygotowane oraz opatrzone datą składania ofert JEDZ-e, które będą odpowiadały na późniejsze wezwanie zamawiającego.
Jednocześnie, odpowiadając na wezwanie zamawiającego, wykonawca nie może antydatować składanego oświadczenia, ponieważ to działanie należy do sankcjonowanych. Poza tym nie wymaga się, aby wykonawca sporządzający JEDZ na wezwanie zamawiającego musiał bezwzględnie zawrzeć w dokumencie tym informację, na jaką datę oświadczenia są aktualne. Niemniej jednak z tzw. ostrożności wydaje się, że nie ma przeszkód, aby wykonawca taką wzmiankę uczynił.
Moment spełniania warunków
Przykładowo w wyroku z 30 listopada 2017 r., sygn. akt KIO 2429/17, Izba nie dopatrzyła się nieprawidłowości związanych z datą sporządzenia poprawionego JEDZ. Dostarczony na wezwanie na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp JEDZ nosił datę 19 września 2017 r., tj. datę późniejszą niż data upływu terminu składania ofert.
KIO zwróciła uwagę, że biorąc pod uwagę charakter zarzutów związanych z datą podpisania poprawionego dokumentu JEDZ, przyjmując tok rozumowania odwołującego, zamawiający w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia złożonego razem z ofertą dokumentu powinien żądać, aby ten złożony w odpowiedzi na wezwanie był podpisany w dacie złożenia oferty, a nie uzupełnienia braków.
W praktyce oznaczałoby to antydatowanie dokumentu, co jest nieakceptowalne. Poprawiony na wezwanie zamawiającego JEDZ musi potwierdzać, że wykonawca na dzień składania ofert spełniał warunki udziału w postępowaniu i nie podlegał wykluczeniu z niego.
Podstawa prawna
art. 25a ust. 1 i 2, art. 26 ust. 1 i 3 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm.).
Andrzela Gawrońska-Baran – radca prawny, doktor nauk prawnych, była wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych, specjalistka ds. Pzp i autorka licznych profesjonalnych publikacji poświęconych problematyce zamówień publicznych, prowadzi specjalizującą się w zamówieniach publicznych Kancelarię AGB, od wielu lat współpracuje z www.portalzp.pl
